BADANIA

Identyfikacja osobnicza

Do tej pory medycyna sądowa identyfikowała głównie osoby o nieznanej tożsamości, które były ofiarami różnego rodzaju przestępstw kryminalnych. Jednak wraz z rozwojem molekularnych metod identyfikacyjnych, coraz częściej podejmuje się próbę zwrócenia tożsamości również ofiarom konfliktów zbrojnych i systemów totalitarnych.

W przypadku identyfikacji szczątków ludzkich, daleko posunięte procesy gnilne, zeszkieletowanie czy fragmentacja utrudniają ustalenie tożsamości. Mimo opisanych możliwości antropologii sądowej, to badania genetyczne stanowią obecnie podstawę identyfikacji osobniczej. Materiał genetyczny jest unikatowy dla każdego człowieka, a każdy rodzaj tkanki zawiera takim sam zestaw genów. Pozwala on na uzyskanie pełnego profilu genetycznego, nadającego się do badań porównawczych DNA. Profilowanie genetyczne wprowadzone zostało w połowie lat 80. i zrewolucjonizowało możliwości śledczych w kwestii dopasowywania podejrzanych do śladów pozostawionych na miejscu zbrodni, a z czasem także identyfikacji NN-osób. Obecnie obejmuje ono kompletny i wysoce wyspecjalizowany proces identyfikacyjny.

Pierwszym etapem badań genetycznych jest odpowiednie przygotowanie materiału biologicznego. W przypadku szczątków zeszkieletowanych, najlepsze wyniki uzyskuje się dla zębów i zbitej tkanki kostnej (najczęściej pobiera się fragment kości udowej). Wybrany wcześniej, najmniej zdegradowany fizycznie materiał biologiczny, poddaje się mechanicznemu i chemicznemu oczyszczeniu zewnętrznemu, a także sterylizacji pod lampą UV. Takie przygotowanie konieczne jest przed kolejnym, bardzo czułym etapem, jakim jest izolacja DNA.

Fot 1. Oczyszczony materiał kostny

Fot 2. Sproszkowana tkanka kostna

Rozkład tkanek miękkich niesie za sobą degradację znajdującego się w komórkach materiału genetycznego. Dlatego istotny jest wybór odpowiedniej metody izolacji DNA, która umożliwi dalsze analizy. Obecnie stosowane techniki molekularne to procesy niezwykle czułe, pozwalające na przeanalizowanie nawet znikomych ilości materiału genetycznego.

Fot 3. Izolacja DNA

Wyizolowane DNA jest następnie namnażane, a potem rozdzielane w wieloetapowym procesie laboratoryjnym. Rozdział ten, analizowany następnie przez specjalistyczne programy komputerowe, pozwala uzyskać unikatowy dla danego osobnika profil genetyczny. Dla materiału porównawczego, który w przypadku PBGOT pochodzi od rodzin ofiar, proces odbywa się identycznie, począwszy od izolacji DNA, aż do uzyskania profilu genetycznego.

Fot 4. Przykładowy profil genetyczny

Uzyskanie wyników to ostatni etap pracy, mianowicie porównywanie profili DNA według modelu dziedziczenia. Analiza rozkładu cech genetycznych pozwala ustalić stopień pokrewieństwa między badanymi osobnikami.